Kontynuując poprzedni post Składniki żywności o działaniu przeciwnowotworowym (część 1), kolejne prozdrowotne i jednocześnie przeciwnowotworowe składniki diety.
Związki siarki
Głównym źródłem biologicznie aktywnych związków siarki jest czosnek. Najważniejsze związki czosnku odpowiedzialne za jego antykancerogenne właściwości to siarczek diallilu (DAS), disiarczek diallilu (DADS) oraz S-allilocysteina (SAC).
Związki te wykazują działanie ochronne, głównie w przypadku nowotworów zaindukowanych, między innymi, przez promieniowanie i nitrozoaminy.
W badaniach epidemiologicznych wykazano istotną zależność między dietą bogatą w czosnek a niską zachorowalnością na nowotwory układu pokarmowego.
W Stanach Zjednoczonych Narodowy Instytut Raka (NCI) zakwalifikował czosnek jako jedno z warzyw o największym potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym.
Czosnek zawiera ponadto flawonoidy, selen, oligosacharydy i argininę hamującą procesy zapalne i może działać ochronnie w odniesieniu do choroby nowotworowej jelita grubego.
Flawonoidy
Flawonoidy o biologicznej aktywności często nazywa się bioflawonoidami. Posiadają one zdolność do wychwytywania wolnych rodników. Wśród flawonoidów ważną rolę odgrywają flawonole. Znaczne ilości tych przeciwutleniaczy spotyka się w jabłkach, brokułach, cebuli, jagodach, sałacie, oliwkach, czerwonym winie i w czekoladzie. Flawonole posiadają aktywność przeciwmutagenną oraz zmniejszają ryzyko powstawania i rozwoju nowotworów.
Szerokie działanie biologiczne wykazują również flawanole, które występują w czarnej i zielonej herbacie, nasionach kakao, czekoladzie. Działają antynowotworowo, antymutagennie oraz detoksykacyjnie w stosunku do kancerogenów.
Bogatym źródłem bioflawonoidów są owoce aronii czarnoowocowej, które zawierają znaczne ilości witamin C, B2, B6, E, PP, prowitaminy A oraz składników mineralnych: molibdenu, manganu, miedzi, boru, jodu i kobaltu.
Witaminy
A, C, E
Witaminy A, C i E określa się mianem antyoksydacyjnych. Witaminy te określane są jako substancje immunomodulujące, gdyż poprzez redukcję wolnych rodników tlenowych wpływają na zmniejszenie uszkodzeń DNA i mutacji.
Witaminy te rozpuszczają się w tłuszczach, więc aby zwiększyć ich przyswajalność należy odpowiednio komponować dietę.
Powszechnie znanym antyoksydantem jest kwas askorbinowy nazywany potocznie witaminą C.
Kwas askorbinowy u palaczy ulega degradacji na skutek działania toksycznych wolnych rodników pochodzących z dymu tytoniowego.
Pięć wypalonych papierosów niweluje równowartość całodobowego zapotrzebowania na witaminę C.
Badania epidemiologiczne wykazały, że kwas askorbinowy działa ochronnie szczególnie w odniesieniu do nowotworów przełyku i żołądka.
Mechanizm antykancerogennego działania witaminy C polega prawdopodobnie na hamowaniu powstawania rakotwórczych nitrozoamin z amin i azotanów (III) obecnych w żywności.
foliany i B12
Z pozostałych witamin ochronne działanie wykazują foliany i witamina B12.
Wykazano, że niskie spożycie kwasu foliowego (witamina B9) może skutkować zaburzoną syntezą i uszkodzeniami DNA.
Foliany wykazują prawdopodobnie działanie antynowotworowe w przypadku raka trzustki, raka przełyku, jelita grubego oraz piersi u kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Foliany występują w produktach spożywczych, zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Najbogatszymi źródłami folianów są surowe lub krótko gotowane zielone warzywa liściowe, takie jak brokuły, brukselka, szpinak, kapusta włoska, szparagi czy sałata. Duże ilości folianów zawierają nasiona roślin strączkowych - groch, soja czy fasola. Znaczne ilości folianów występują również w drożdżach, pełnych ziarnach zbóż i kiełkach pszenicy. Bardzo dobrym źródłem są warzywa i owoce zawierające także witaminę C lub β-karoten – pietruszka, jarmuż, papryka, kiwi, maliny czy pomarańcze. Także orzechy stanowią cenne źródło kwasu foliowego.
Spośród produktów pochodzenia zwierzęcego wysoką zawartością folianów cechują się podroby, a przede wszystkim wątroba. Natomiast wędliny zawierają niewielką ilość kwasu foliowego. Zawartość tej witaminy w mleku także jest niska.
Witamina B12 jest syntetyzowana przez mikroorganizmy występujące w przewodzie pokarmowym ssaków (głównie przeżuwaczy). Ludzie muszą pozyskiwać ją z pożywienia.
Dużą jej zawartość stwierdza się w wątrobie wołowej, cielęcej, drobiowej i w niektórych rybach m.in. w śledziu, łososiu, pstrągu i makreli. Mniejsze ilości znajdują się mięsie, jajach, serach żółtych i innych produktach mlecznych.
Pewne ilości B12 zawierają także warzywa poddane procesowi fermentacji, np. miso wytwarzane poprzez fermentację ziarna soi oraz niektóre algi.
SOLE MINERALNE
Pierwiastki odgrywają kluczową rolę w prawidłowym przebiegu przemian metabolicznych zachodzących w organizmie.
selen
Jednym z pierwiastków o istotnym znaczeniu chemoprewencyjnym jest selen.
Jego niedobór w organizmie sprzyja tworzeniu się komórek nowotworowych we wszystkich narządach. Selen jest kluczowym enzymem układu immunologicznego. Niski poziom tego pierwiastka zmniejsza produkcję przeciwciał i obniża aktywność komórek. Ponadto pierwiastek ten (wraz z witaminą E) działa antyoksydacyjnie.
wapń
Wapń uważany jest za czynnik chemoprewencyjny, gdyż reguluje wzrost komórki i komórkowe procesy naprawcze. Wapń może wiązać w jelitach tłuszcze i sole kwasów żółciowych, poprzez co zapobiega ich niepożądanej redukcji oraz hamuje uszkodzenia śluzówki jelit i obniża ryzyko wystąpienia nowotworu jelita grubego.
cynk
Cynk jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do metabolizmu witaminy A. Wpływa on na aktywność limfocytów, podnosząc zdolność układu odpornościowego do obrony.
W cynk bogate są nasiona dyni i kiełki pszenicy oraz czosnek.
Komentarze
Prześlij komentarz