Na początek trochę porządku w żyworódkach oraz ich przynależności systematycznej, co niewątpliwie przyda się przy bezpiecznym sporządzaniu preparatów leczniczych.
 | |
| żyworódka pierzasta (Bryophyllum pinnatum |
Zgodnie z The Plant List (dostęp 04 stycznia 2021), rodzaj Bryophyllum należy do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae).
Jedną z najważniejszych roślin zaliczanych do tego rodzaju, z fitoterapeutycznego punktu widzenia, jest żyworódka pierzasta (Bryophyllum pinnatum alanchoe pierzaste, natomiast często używaną synonimiczną nazwą łacińską Kalanchoe pinnata.
Roślina ta jest bardzo często mylona z żyworódką Daigremonta, której obowiązująca obecnie nazwa łacińska to Kalanchoe daigremontiana gruboszowatych (Crassulaceae), lecz do innego niż poprzednia rodzaju Kalanchoe.
 |
| żyworódka Daigremonta (Kalanchoe daigremontiana |
Żyworódka pierzasta, w odróżnieniu od żyworódki Daigremonta, tworzy liczne rozmnóżki na brzegach liści dopiero po kontakcie z podłożem. Rozmnóżki pojawiają się na brzegach owalnych liści, pomiędzy ich ząbkami, zwykle po odłamaniu i opadnięciu liścia na podłoże. Różnice w budowie morfologicznej obu gatunków przedstawiono na poniższym rysunku (zaczerpniętym z Chanaj-Kaczmarek i wsp., 2019)
Preparaty z żyworódki pierzastej czasami błędnie opisywane są przez producentów jako preparaty z żyworódki Daigremonta, więc trzeba uważać.
Ale wracając do żyworódki pierzastej, jest ona wieloletnią wiecznie zieloną rośliną o krótkim rozgałęzionym korzeniu, łodydze prosto wzniesionej, dołem drewniejącej, w naturalnym środowisku dorastającej do wysokości 60-120 cm. Liście ma grube, mięsiste, soczyste, krótkoogonkowe, jasnozielone z czerwonawym odcieniem, tępo ząbkowane. Zależnie od wielkości rośliny, liście dolne są proste, eliptyczne lub jajowate, natomiast górne są fałdowane, trójwrębne lub pierzaste z 3-5 jajowatymi listkami. Po kontakcie z podłożem, na brzegach liści wykształtowują się rozmnóżki z listeczkami i korzonkami, zdolne do szybkiego ukorzeniania się i dania początku nowej roślinie.
Kwiaty rurkowate, średnicy do 5 cm o koronie zielonawo-biało-różowej, zebrane w szczytowy miotełkowaty kwiatostan. Roślina kwitnie w drugim roku wegetacji, nieregularnie od lutego do maja (na stanowiskach naturalnych), odznacza się powolnym wzrostem. Owocem jest mieszek z licznymi małymi nasionami. Roślinę można rozmnażać wegetatywnie z sadzonek lub z rozmnóżek. Żyworódka pierzasta występuje w strefie tropikalnej całej kuli ziemskiej, na stanowiskach suchych, kamienistych oraz wysokich zboczach, niekiedy do 2 500 m wysokości. W Europie jest uprawiana w szklarniach oraz w warunkach domowych w doniczkach.
Surowcem leczniczym są świeże liście.
 |
|
żyworódka pierzasta - liść
z wykształtowanymi rozmnóżkami |
Rośliny z rodzaju Kalanchoe były od wieków znane jako lecznicze. Wykorzystuje je Ajurweda, stosowały je też ludy pierwotne zamieszkujące w strefie tropikalnej, np. na Filipinach, wyspach Guam, Fidżi, w Nowej Kaledonii, także w Nigerii, Meksyku i innych. Na podstawie wielowiekowych obserwacji stosowano je zewnętrznie na skórę i błony śluzowe, tak samo czyni się obecnie.
SKŁAD CHEMICZNY
W świeżych liściach stwierdzono obecność polisacharydów (35-40%), flawonoidów, kwasów organicznych (m. in. kwasu jabłkowego, szczawiowego, octowego, izocytrynowego), małych ilości katechin i witaminy C, soli mineralnych (ok. 1,4% szczególnie cynku, miedzi, selenu i wapnia), saponin, garbników i innych. Kluczowym składnikiem są bufadienolidy o aktywności przeciwzakrzepowej.
DZIAŁANIE
Sok wyciśnięty z liści lub miazga mają wiele cennych właściwości leczniczych:
- bakteriobójcze (szczególnie wobec Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella aerogenes, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae i Salmonella typhi)
- insekto-, grzybo- i wirusobójcze
- przeciwzapalne
- przeciwprzesiękowe
- regenerujące (następuje przyspieszenie ziarninowania i pokrywania świeżym naskórkiem miejsc uszkodzonych)
- biostymulujące - objawia się zwiększoną ogólną odpornością organizmu wskutek pobudzenia niektórych mechanizmów immunologicznych
- hepato- i nefroprotekcyjne (badania na modelu zwierzęcym)
- przeciwcukrzycowe (badania na modelu zwierzęcym)
- przeciwbólowe
Można ogólnie powiedzieć, że żyworódka pierzasta łączy w sobie najważniejsze właściwości liści aloesu, kwiatów rumianku i alantoiny, a ponadto ma szczególną zdolność oczyszczania ran.
ZASTOSOWANIE
Zewnętrznie stosuje się w niektórych chorobach dermatologicznych, stomatologicznych oraz w chirurgii.
Choroby skóry
Sok z żyworódki pierzastej stosuje się w procesach zapalnych, ropnych, nekrotycznych i zakażeniach wirusowych przebiegających powierzchniowo i w podskórnej tkance łącznej oraz na błonach śluzowych. W szczególności zaleca się w żylakowych owrzodzeniach goleni i odleżynach, trudno gojących się ranach, w mało rozległych oparzeniach I i II stopnia, owrzodzeniach różnego rodzaju, wyprzeniu bakteryjnym, stanach zapalno-wysiękowych i przetokach. Pomocniczo po zabiegach otwarcia ropni, zastrzałów, czyraków oraz w kompleksowym leczeniu różnych postaci róży i opryszczki zwykłej.
Choroby jamy ustnej, gardła i uszu
W zapaleniu jamy ustnej, nawet opryszczkowym, przewlekłym lub nawracającym, w nieżytowym zapaleniu dziąseł, w przyzębicy i jej zapalno-zwyrodnieniowych postaciach, w przewlekłym zapaleniu migdałków, w przewlekłym nieżycie gardła mogącym przejść w suchy nieżyt gardła. Ponadto w zmianach zapalnych i zakaźnych w przewodach słuchowych, pomocniczo w zapaleniu ucha środkowego.
Zabiegi chirurgiczne
Ujemne skutki czynności operacyjnych (np. zainfekowane i trudno gojące się rany, ropnie i przetoki), długotrwałe stany zapalne i obrzęk blizn po zabiegach chirurgicznych, przeszczepach skóry i oparzeniach.
PREPARATY
sok z żyworódki pierzastej
Sok ten można otrzymać w warunkach domowych z roślin uprawianych w doniczkach. Ścina się nie zdrewniałe części łodyg wraz z liśćmi, myje pod bieżącą wodą i rozkłada w celu obcieknięcia wody, po czym owija w papier i przechowuje w lodówce przez 7 dni. Następnie ze zmiażdżonych roślin wyciska się sok, filtruje przez zwitek waty do butelki i dodaje 1/5 objętości spirytusu w celu konserwacji. Można przechowywać w lodówce do 1 roku. Stosować do okładów i przemywania.
Zależnie od umiejscowienia dolegliwości i jej nasilenia stosuje się różne sposoby podawania soku lub miazgi.
W uszkodzeniach skóry najpierw oczyszcza się i odkaża okolicę rany, a następnie zakłada się opatrunek z gazą zwilżoną sokiem. Opatrunek zmienia się 2 razy dziennie.
Korzystne jest również łączenie soku z żyworódki pierzastej z olejowym wyciągiem ze świeżych kwiatów lub ziela dziurawca Oleum Hyperici, gdy z rany silnie się sączy i po otwarciu ropiejących ognisk.
W chorobach jamy ustnej i gardła stosuje się płukanki z soku rozcieńczonego wodą, aerozoloterapię samym sokiem, lub okłady na dziąsła z wacików nasyconych sokiem, zmienianych 3-4 razy, a do uszu wkraplanie soku lub wprowadzanie wacików z sokiem.
Dzieciom zaleca się miazgę z liści zmieszaną z miodem lub powidłami, do powolnego żucia w zapaleniu jamy ustnej lub dziąseł.
DZIAŁANIE UBOCZNE
Brak jest w piśmiennictwie wzmianki o występowaniu objawów niepożądanych przy zewnętrznym stosowaniu.
Komentarze
Prześlij komentarz