Palczatka cytrynowa (trawa cytrynowa) - zastosowanie terapeutyczne

Palczatka cytrynowa (trawa cytrynowa, lemongrass; Cymbopogon citratus (DC.) Stapf) należy do traw z rodzaju Cymbopogon, rodzina wiechlinowate (Poaceae). Roślina pochodzi z terenów południowo-wschodniej Azji, ale uprawiana jest też na innych terenach strefy międzyzwrotnikowej. Rośnie w gęstych kępach sięgających do około 2 metrów wysokości.

Surowcem są części nadziemne oraz olejek eteryczny.

Składniki o aktywności biologicznej obecne w tej roślinie to: głównie cytral (70-85%), cytronelal, cymbogonol, nerol, α-terpineol, kwas cytronelowy, α-kamforen, geranial, izoorientyna, izoskoparyna i inne.

Trawa cytrynowa jest źródłem wielu mikroelementów, m.in. żelaza, wapnia, fosforu, potasu i manganu, a także folianów. 

Trawa cytrynowa posiada bardzo długą tradycję stosowania w dawnej medycynie indyjskiej, szczególnie jako środek przeciwko chorobom zakaźnym i gorączce, w leczeniu problemów trawiennych i łagodzeniu skurczów. Odwar z rośliny jest używany przez Chińczyków w leczeniu kaszlu i przeziębienia z uwagi na właściwości przeciwbakteryjne. W wielu krajach azjatyckich kąpiel z dodatkiem wywaru z liści palczatki zmniejsza obrzęk, odświeża ciało, poprawia krążenie krwi, jest pomocne w leczeniu skaleczeń, ran i pęcherzy.

Olejek eteryczny jest używany jako środek odstraszający owady, jako dodatek do pasty do podłóg i środków czystości.

Liczne badania naukowe potwierdziły zasadność tradycyjnego terapeutycznego stosowania trawy cytrynowej.

Wykazano następujące działanie farmakologiczne trawy cytrynowej (części nadziemnej) oraz otrzymywanego z niej olejku eterycznego:

  • przeciwbakteryjne (wobec Bacillus subtilis, Escherichia coli, Staphylococus aureus, Salmonella paratyphi, Shigella flexneri, Mycobacterium smegaris)
  • przeciwgrzybicze (wobec Trichophyton mentagrophytes, T. rubrum, Epidermophyton floccosum, Microsporum gypseum)
  • przeciwpierwotniacze (wobec Crithida deanei)
  • przeciwamebowe (wobec Entamoeba histolytica)
  • przeciwmalaryczne (wobec Plsmodium berghei)
  • antymutagenne
  • diuretyczne
  • hepatoprotekcyjne
  • hipoglikemiczne
  • obniżające poziom cholesterolu
  • owadobójcze
  • przeciwbiegunkowe
  • przeciwbólowe
  • przeciwnicieniowe
  • przeciwnowotworowe
  • przeciwpłytkowe
  • przeciwrobacze
  • przeciwzapalne
  • radioprotekcyjne
  • uspokajające
  • wazorelaksacyjne
  • żucie łodyg wpływa na poprawę higieny jamy ustnej, hamuje rozwój Streptococcus sanguinis
  • picie herbaty z łodyg zwiększa erytropoezę

Stosowanie:

napar z łodyg

1 łyżkę pokrojonych na kawałki łodyg zalać 1 szklanką wrzącej wody. Po 15 minutach przecedzić i spożywać. Na początek wypijać jedną szklankę dziennie. Gdy nie występują niepożądane objawy, można zwiększyć spożycie do 2 szklanek dziennie.

nalewka lemongrasowa

sporządza się na 50% alkoholu etylowym w stosunku 1 część świeżej rozdrobnionej trawy cytrynowej do 3 części rozpuszczalnika. Po 2 tygodniach przefiltrować i zlać do ciemnej butelki.

Stosuje się 20-30 kropli podanych z sokiem lub wodą 4 razy dziennie. Przed użyciem należy wstrząsnąć.

Jeden z producentów sporządzanej w ten sposób nalewki podaje, że 1 ml tak sporządzonej nalewki odpowiada 270-330 mg suszonego surowca.

olejek lemongrasowy

  • po uprzednim rozcieńczeniu w oleju bazowym, wmasowuje się w skronie i czoło przy bólu głowy
  • 2-3 krople można dodawać do kąpieli ciała w celach antyseptycznych i dezodorujących oraz do kąpieli nóg przy zmęczeniu i nadpotliwości
  • olejek odstrasza owady, można go stosować samodzielnie lub w mieszankach z innymi olejkami
  • olejek niweluje także zapach psa

Olejku lemongrasowego używa się czasami do fałszowania droższych olejków np. werbenowego.

Wykazano, że trawa cytrynowa ma lepsze właściwości antyoksydacyjne w porównaniu z kolendrą, imbirem, pomidorem i czosnkiem, ale gorsze w porównaniu z kurkumą, kminkiem i curry.

Bibliografia:
Majewska, E., Kozłowska, M., Gruczyńska-Sękowska, E., Kowalska, D., Tarnowska, K. (2019). Lemongrass (Cymbopogon citratus) Essential Oil: Extraction, Composition, Bioactivity and Uses for Food Preservation – a Review. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, 69(4), 327-341. https://doi.org/10.31883/pjfns/113152
Shah, G., Shri, R., Panchal, V., Sharma, N., Singh, B., Mann, A. S. (2011). Scientific basis for the therapeutic use of Cymbopogon citratus, stapf (Lemon grass). Journal of advanced pharmaceutical technology & research, 2(1), 3.
Tisserand, R., Young, R. (2013). Essential oil safety-e-book: A guide for health care professionals. Elsevier Health Sciences.
Davis, P. (1993). Aromaterapia od A do Z. OPUS

 

Komentarze