Mieszanka ziołowa Essiac - terapia alternatywna w leczeniu chorób nowotworowych

Essiac to mieszanka czterech składników ziołowych, z których sporządza się odwar. 

 

Receptura była popularyzowana w latach 20-tych ubiegłego wieku przez kanadyjską pielęgniarkę Rene Caisse, na podstawie pierwotnego przepisu, który otrzymała od nieznanego Indianina w północnym Ontario. Nazwa produktu jest palindromem od nazwiska Caisse, czyli pisane wspak tworzy właśnie Essiac. 

Rene Caisse przez lata dopracowywała skład mieszanki, którą podawała pacjentom w prowadzonej przez siebie klinice.

Essiac zawiera (według oryginalnego przepisu) wysuszone i sproszkowane:

  • ziele szczawiu polnego (Rumex acetosella L.
  • posiekany i wysuszony korzeń łopianu większego (Arctium lappa L.)
  •  wysuszoną i sproszkowaną wewnętrzną korę wiązu czerwonego (Ulmus rubra Muhl.)
  •  wysuszony i sproszkowany korzeń rabarbaru dłoniastego (Rheum palmatum L.)

Równowartościowego surowca w stosunku do rabarbaru dłoniastego dostarcza pokrewny gatunek rabarbar lekarski (Rheum officinale Baillon) pochodzący również z Chin i Tybetu (według Ożarowskiego).

Zwolennicy mieszanki Essiac twierdzą, że wzmacnia układ odpornościowy, poprawia apetyt, łagodzi ból i poprawia ogólną kondycję. Twierdzą również, że może zmniejszyć rozmiar guza nowotworowego i przedłużyć życie ludzi z wieloma rodzajami raka. Bardziej powściągliwi promują mieszankę jako prozdrowotną herbatę ziołową.

Badania nad toksycznością lub skutkami niepożądanymi stosowania mieszanki ograniczały się głównie do działania przeczyszczającego w związku z udziałem rabarbaru. Przy analizowaniu działania niepożądanego ziół czy mieszanek ziołowych, ważną kwestią jest jakość surowca oraz zastosowana jego ilość.

Opublikowane dotychczas badania eksperymentalne odnośnie do skuteczności stosowania mieszanki Essiac w leczeniu schorzeń nowotworowych nie są jednoznaczne, a liczba tych prac jest stosunkowo niewielka. Część badań nie potwierdza tego efektu, natomiast inne wykazują efekt przeciwnowotworowy, immunomodulujący czy antyoksydacyjny. Jednak w większości prac autorzy sugerują konieczność prowadzenia dalszych badań i wprowadzenia nowych modeli badawczych, aby można było z większym prawdopodobieństwem określić terapeutyczne możliwości mieszanki Essiac, lub też je zanegować.

Mieszankę Essiac można bez problemu zakupić w sklepach internetowych, jednak jej cena jest astronomiczna, zważywszy na stosunkowo niską cenę pojedynczych ziół. Dla osób zainteresowanych samodzielnym sporządzeniem mieszanki, informacje poniżej.

Zgodnie z danymi zaczerpniętymi z książki „Essiac Essentials. Rene Caisse’s Herbal Cancer Remedy” autorstwa Snow i Klein, oryginalny przepis na herbatę Essiac zawiera:

  • 680 g korzenia łopianu większego - posiekany do wielkości małego groszku
  • 453 g ziela szczawiu polnego – sproszkowany
  • 113 g kory wiązu czerwonego – sproszkowany
  • 28,35 g korzenia rabarbaru dłoniastego lub rabarbaru lekarskiego – sproszkowany (korzeń rabarbaru lekarskiego jest w Polsce łatwo dostępny)

Wbrew często pojawiającemu się poglądowi, że pojedyncze zioła są łatwo dostępne, w Polsce nie do końca tak jest. Pewien problem będzie z dwoma roślinami. Ziele szczawiu polnego musimy pozyskać sami, ponieważ nie ma go w sprzedaży. Szczaw polny jest rośliną bardzo pospolitą w naszym kraju, więc surowca nie brakuje, niemniej trzeba go odszukać, pozyskać i odpowiednio wysuszyć…i dodatkowo nie pomylić ze szczawiem zwyczajnym (Rumex acetosa L.), jeśli wszystko ma trzymać się pierwotnego przepisu. Więcej szczegółów o roślinach wchodzących w skład mieszanki znajduje się w końcowej części posta.

Kolejny problematyczny składnik, czyli wiąz czerwony w Polsce nie występuje, więc kora tej rośliny musi zostać zakupiona. W sklepach internetowych jest wiele ofert sprzedaży, a jedynym problemem jest cena tego składnika. Być może fitoterapeuci znajdą rodzimy zamiennik dla tego surowca.

W przytoczonej książce rekomendowane są proporcje na przygotowanie mieszanki Essiac w ilości zapewniającej 30 ml odwaru/dzień/rok, co wydaje się dobrym rozwiązaniem z uwagi na „roczny” okres świeżości ziół stosowanych w terapii. Oto proporcje:

  • 120 g korzenia łopianu większego
  • 80g ziela szczawiu polnego
  • 20 g kory wiązu czerwonego
  • 5 g korzenia rabarbaru dłoniastego lub rabarbaru lekarskiego

Łącznie: 225 g suchej mieszanki ziołowej

Trzy zioła (szczaw, wiąz i rabarbar) stosowane są w postaci sproszkowanej, natomiast korzeń łopianu musi być pokrojony w kawałki wielkości „groszku” (ang. petits pois). Mieszankę należy przechowywać w zamkniętych szklanych pojemnikach lub papierowych torbach, w suchych, chłodnych i ciemnych miejscach.

Przygotowanie odwaru w ilości wystarczającej w przybliżeniu na miesiąc:

Ważne jest, aby Essiac sporządzać jako odwar a nie napar!

15 g mieszanki ziołowej na 1,5 litra wody.

Etap pierwszy

  • Należy bardzo przestrzegać tego, aby składniki mieszanki były równomiernie wymieszane, szczególnie dotyczy to kawałków korzenia łopianu.
  • 1,5 litra wody doprowadzamy do wrzenia, wsypujemy do niej odmierzoną ilość mieszanki Essiac, naczynie przykrywamy pokrywką i gotujemy na małym ogniu około 15 minut.
  • Po tym czasie przykryte naczynie odstawiamy na 10-12 godzin, ewentualnie na całą noc. Naczynia nie należy odkrywać w tym czasie, ponieważ może wiązać się to z wniknięciem bakterii czy innych zanieczyszczeń.

Etap drugi

·         Zawartość naczynia zagotowujemy. Czekamy aż zioła opadną na dno i następnie za pomocą wysterylizowanych narzędzi (łyżki, lejek itp.) przelewamy gorący płyn do małych, również wysterylizowanych słoiczków tak, aby hermetycznie się zamknęły.

·         Słoiczki należy przechowywać w lodówce w temp. około 4oC.

·         Aby użyć mieszankę, odmierzamy odpowiednią ilość płynu (według cytowanej książki 30 ml w przypadku choroby nowotworowej, 15 ml prewencyjnie lub w celu wzmocnienia odporności) i mieszamy z dwukrotnie większą ilością ciepłej wody.

Uwaga: mieszanki nie wolno zamrażać, ani podgrzewać w kuchence mikrofalowej !!! Mieszanka ma gorzki smak, ale nie wolno jej niczym dosładzać.

Dawkowanie:

Zgodnie z cytowaną książką, Rene Caisse zalecała 30 ml mieszanki rozmieszanej z 60 ml ciepłej wody przyjmować przed położeniem się spać. Mieszanka przyjmowana w mniejszych ilościach, czyli właśnie 30 ml, ma działać efektywniej, bardziej „homeopatycznie”.

Charakterystyka roślin

Szczaw polny (Rumex acetosella L.)

 

szczaw polny

Szczaw polny Rumex acetosella L. z rodziny rdestowatych jest jednym z 18 gatunków występujących na terenie Polski. Jest rośliną dwupienną, o wysokości od 8 do 30 cm. Kłącze ma pełzające, łodygę wzniesioną lub podnoszącą się, pojedynczą lub rozgałęzioną. Liście podłużne lancetowate, oszczepowate, dolne na ogonkach, górne siedzące, mają smak gorzkawy. Kwitnie od kwietnia do lipca. Kwiaty są jednopłciowe, dwupienne, zwykle trzykrotne, zebrane w luźne grona lub rozpierzchłe wiechy w kolorze czerwonawym. Owoce to 3-kanciaste, połyskujące drobne orzeszki. Zapylanie i rozsiewanie odbywa się za pomocą wiatru.

Szczaw polny jest kosmpolitą — występuje na całej kuli ziemskiej. Lubi siedliska o glebie kwaśnej i piaszczystej. Rośnie na pastwiskach, ugorach, piaskach, na suchych leśnych polanach, słonecznych wzgórzach, w borach sosnowych. W całym kraju jest bardzo pospolity.

Główne związki

Ziele, a szczególnie liście szczawiu polnego zawierają flawonoidy, a wśród nich rutynę i hiperozydy, pochodne antrachinonu (chryzofanol i emodynę), kwas szczawiowy i szczawiany (w świeżych liściach do 1,36%, w suchych do 10%). Szczawie uznane są za rośliny, które należy spożywać ostrożnie, głównie z powodu występowania w nich szczawianów i kwasu szczawiowego. Związki te wiążą w organizmie wapń, co prowadzi do zaburzeń równowagi mineralnej.

Dla osób chcących zmierzyć się z samodzielnym pozyskaniem szczawiu polnego, mała wskazówka. Szczaw polny jest bardzo podobny do szczawiu zwyczajnego. Obie rośliny są pospolite w Polsce, więc mamy po 50% szans na spotkanie kaźdej z nich. Poniżej dwie ryciny, które mam nadzieję, pomogą w rozróżnieniu tych dwóch roślin.

Łopian większy (Arctium lappa L.)

 

łopian większy

Jest to roślina dwuletnia, wykształcająca gruby, mięsisty, wrzecionowaty korzeń długości do 60 cm. W Polsce rośnie często przy drogach, na porębach, przy płotach, na brzegach lasów i zagajników, w ogrodach, na rumowiskach, przeważnie na glebie gliniastej. W pierwszym roku wegetacji wykształca rozetę dużych i szerokich liści. W drugim roku wyrasta sztywna, czerwona łodyga, wysoka od 0,5 do 1m.

Liście łodygowe są duże, górne pod spodem szare. Kwiatostan stanowią kuliste koszyczki kwiatowe, purpurowe lub różowe. Okrywy koszyczka są zielone, szydlaste, na szczycie haczykowate, dlatego koszyczki łatwo przyczepiają się do ubrań lub do sierści zwierząt. Roślina kwitnie od lipca do sierpnia. Owocem są drobne niełupki.

Surowcem leczniczym jest przede wszystkim korzeń łopianu większego. Korzeń w stanie świeżym ma nieprzyjemny zapach, który znika po wysuszeniu. Smak surowca jest śluzowaty, po pewnym czasie gorzkawy. Korzenie wykopuje się zwykle jesienią, najlepiej w pierwszym roku wegetacji, po oczyszczeniu kroi i suszy w temperaturze do 60°C.

Poniżej jednoroczny pęd łopianu większego.

 

Główne związki

Korzeń zawiera mieszaninę związków poliacetylenowych, do 0,2% olejku eterycznego, kwasy organiczne (np. kwas gamma-guanidynomasłowy), fitosterole, śluz, inulinę (do 40%), substancje białkowe (do 12,5%) i sole mineralne.

Działanie:

Surowiec łagodnie pobudza czynności wydzielnicze wątroby, nerek, gruczołów potowych oraz żołądka i jelit (wzmaga wytwarzanie soków trawiennych i śluzu oraz ułatwia resorpcję składników pokarmów). Ogólnie poprawia przemianę materii i jednocześnie przyspiesza usuwanie z organizmu jej szkodliwych produktów. Zewnętrznie łopian działa korzystnie na skórę i błony śluzowe, ma również właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.

 Rabarbar dłoniasty (Rheum palmatum L.)

 

rabarbar dłoniasty

Jest to bylina z rodziny rdestowatych, występująca w stanie naturalnym w górzystych rejonach Chin północno-zachodnich i wschodnich częściach Tybetu. Obecnie jest uprawiana w wielu krajach, w tym również w Polsce. Tworzy wiele krzyżówek z pokrewnymi gatunkami rzewieni. Rzewień dłoniasty wytwarza w miejscu szyjki korzeniowej grube, rzepowate kłącze, od którego odchodzi po kilka wrzecionowatych korzeni, grubości 3-5 cm u nasady. Liście dłoniastowcinane, pięcioklapowe, o ogonkach liściowych walcowatych i owłosionych. Rzewień dłoniasty ma kwiaty czerwone, wiatropylne.

Hodowane w Europie rabarbary kompotowe, Rheum undulatum L. i Rheum rhaponticum L. nie mają znaczenia w lecznictwie.

Surowiec:

Do celów leczniczych zbiera się korzenie z roślin uprawianych, co najmniej trzyletnich, najlepiej w maju w okresie zakwitania. Wykopane korzenie myje się starannie i po obeschnięciu kraje podłużnie lub w plastry, a następnie suszy w suszarni ogrzewanej w temp. 30 - 40°C. Otrzymuje się jako surowiec korzeń rzewienia - Radix Rhei.

Równowartościowego surowca dostarcza pokrewny gatunek rabarbar lekarski (Rheum officinale Baillon) pochodzący również z Chin i Tybetu.

Główne składniki

Pochodne antracenu (głównie antrachinony), garbniki, kwasy organiczne i inne. Wartość lecznicza surowca zależy od względnej zawartości związków antrachinonowych oraz garbników działających antagonistycznie (antrachinony —przeczyszczające, garbniki — zapierające, przeciwbiegunkowe).

Działanie

Głównie przeczyszczające, zależne jednak od dawki surowca. Sproszkowany korzeń w dawce jednorazowej 0,05—0,5 g u ludzi dorosłych działa przeciwbiegunkowe, zaś w dawce 0,5—2 g — przeczyszczające. Po podaniu środka występuje ponadto zwiększone wydzielanie żółci i soku żołądkowego. Działanie przeczyszczające na jelito grube następuje po 8—10 godz. po zażyciu.

 Wiąz czerwony (Ulmus rubra Muhl.) jest drzewem wywodzącym się z Ameryki Północnej.

wiąz czerwony

Surowcem leczniczym jest wysuszona kora wewnętrzna.

Główne związki – sterole, seskwiterpeny, nieliczne garbniki, śluzy.

Działanierozmiękczające, powlekające i przeciwkaszlowe. Stosowany do leczenia podrażnień skóry, błon śluzowych przewodu pokarmowego i górnych dróg oddechowych.

 Bibliografia:
Kaegi, E. (1998). Unconventional therapies for cancer: 1. Essiac. CMAJ, 158(7), 897-902.
Ruiz, J. (2018). The Effect of Essiac Tea's Antioxidant Properties on in vitro and in vivo Models.
Boehm, K., & CAM-Cancer Consortium. (2017). Essiac.
Tamayo, C., Richardson, M. A., Diamond, S., & Skoda, I. (2000). The chemistry and biological activity of herbs used in FlorEssence herbal tonic and Essiac. Phytotherapy Research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 14(1), 1-14.
Zick, S. M., Sen, A., Feng, Y., Green, J., Olatunde, S., & Boon, H. (2006). Trial of Essiac to ascertain its effect in women with breast cancer (TEA-BC). Journal of Alternative and Complementary Medicine, 12(10), 971-980.
Ottenweller, J., Putt, K., Blumenthal, E. J., Dhawale, S., & Dhawale, S. W. (2004). Inhibition of Prostate Cancer-Cell Proliferation by Essiac®. Journal of Alternative & Complementary Medicine, 10(4), 687-691.
Tai, J., Cheung, S., Wong, S., & Lowe, C. (2004). In vitro comparison of Essiac® and Flor-Essence® on human tumor cell lines. Oncology reports, 11(2), 471-476.
Ulbricht, C., Weissner, W., Hashmi, S., Abrams, T. R., Dacey, C., Giese, N., ... & Voloshin, R. (2009). Essiac: systematic review by the natural standard research collaboration. Journal of the Society for Integrative Oncology, 7(2).
Boon, H. S., Olatunde, F., & Zick, S. M. (2007). Trends in complementary/alternative medicine use by breast cancer survivors: comparing survey data from 1998 and 2005. BMC Women's Health, 7(1), 4.

 

Komentarze