Jemioła pospolita (Viscum album L.) jest rośliną należącą do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae).
Jest krzewem dwupiennym, wyrastającym do 1 m wysokości o widlasto rozgałęzionych oliwkowozielonych pędach. Liście ma trwałe, skórzaste, naprzeciwległe. Kwiaty niepozorne, z zielonkawym czterokrotnym okwiatem. Owocem jemioły jest nibyjagoda, lepka, kulista, jednonasienna, biała lub żółtawa. Jemioła jest półpasożytem występującym na drzewach liściastych oraz na sośnie i jodle, szczególnie często na topolach, jesionach, klonach, brzozach, lipach, jabłoniach i dębach.
Gatunek Viscum album L. obejmuje trzy podgatunki - przez część systematyków traktowane jako gatunki odrębne, są to:
- jemioła pospolita typowa (Viscum album L. ssp. album), jako gatunek posożytuje na drzewach rodzajów: Pinus, Alnus, Salix, Populus, Robinia, a na zachodzie i na południu Europy także na dębach.
- jemioła pospolita jodłowa (Viscum album subsp. abietis ) - pasożytuje na jodle pospolitej Abies alba, występuje tylko w granicach zasięgu jodły.
- jemioła pospolita rozpierzchła (Viscum album subsp. austriacum ) -mniejsza i drobniejsza od gatunków poprzednich, występuje na drzewach szpilkowych rodzajów Pinus, Picea, Juniperus.
Jemioła pasożytuje na swoim żywicielu w sposób umiarkowany nie doprowadzając do całkowitego wyniszczenia czy uschnięcia, jak to dzieje się z hubami i może dlatego nie była uważana za roślinę szkodliwą, którą należy tępić.
Surowiec leczniczy stanowi ziele jemioły — Herba Visci
Zbiera się jemiołę w zimie i wczesną wiosną, bo nie tylko jest wtedy najlepszym surowcem leczniczym, ale też nie trzeba jej wypatrywać wśród gęstego listowia drzew. Najlepszym terminem zbioru jest listopad i grudzień oraz marzec, kwiecień. Z jemioły obłamuje się cieńsze gałązki ze skórzastymi liśćmi, odrzucając grubsze. Bardzo trudno jest ją suszyć. Schnie powoli przez kilka tygodni w temperaturze do 30°C.
główne związki
Właściwości lecznicze mają liście i cała świeża roślina zawierające do 0,1% trującej, ale czynnej farmakologicznie wiskotoksyny, glikozyd wiskoflawinę, cholinę. acetylocholinę, związki triterpenowe (kwasy ursolowy i oleanolowy), flawonoidy (kwercetynę), ksantofil, kwasy organiczne i inne.
działanie i zastosowanie
Wodne i alkoholowe wyciągi z jemioły działają głównie na:
- poprawę przemiany materii
- przeciw wysokiemu ciśnieniu
- wpływają na regulację bicia serca
- można ich użyć przy nadmiernym krwawieniu
- leczniczo w chorobie reumatycznej
- działają przeciwsklerotycznie
Obecnie trwają badania nad przeciwnowotworowym działaniem przetworów z jemioły. Są one stosowane w alternatywnych terapiach wspomagających leczenie nowotworów.
Na rynkach zagranicznych dostępnych jest kilka rodzajów preparatów z jemioły stosowanych w różnych wskazaniach, podczas gdy w Polsce są one na razie w większości niedostępne. W aptekach nabyć można jedynie wyciąg alkoholowy z jemioły Intractum Visci albi stosowany w stanach łagodnego nadciśnienia tętniczego.
Wskazanie do stosowania przetworów z ziela jemioły stanowi:
- choroba nadciśnieniowa, głównie u osób starszych
- zmiany miażdżycowe
- zaburzenia krążenia mózgowego
- wahania ciśnienia krwi
- nadciśnienie pochodzenia nerwowego oraz nerkowego
- choroba nowotworowa (leczenie alternatywne)
Siła i skuteczność działania surowca zależy od gatunku żywiciela rośliny, także od okresu zbioru jemioły. Jemioła nie należy do surowców bezpiecznych i nie należy stosować jej w samoleczeniu. Przedawkowanie wyciągów z jemioły może spowodować zatrucie (biegunka, wymioty, drgawki, majaczenie).
Nie należy przekraczać dziennej dawki 10 g ziela jemioły lub po odpowiednim przeliczeniu w przypadku preparatów leczniczych.
Jemioła – przetwory lecznicze
Wyciągi wodne z jemioły należy robić na zimno (Maceratio).
herbata lecznicza
2,5 g ziela (1 łyżeczka) zalać 1 szklanką zimnej przegotowanej wody (macerować 12 godzin w temperaturze pokojowej), pić 1—2 szklanki dziennie.
wino jemiołowe
dodaje się 40 gramów ziela do 1 litra wina; preparat jest gotowy do użycia po 3 dniach. Zażywać 5–10 ml 2–3 razy dziennie
wyciąg alkoholowy ze świeżego ziela jemioły (intrakt)
przygotowanie - 1 część świeżego ziela jemioły na 1 części 96% etanolu.
Przyjmuje się zwykle pól łyżeczki preparatu (20-50 kropli) rozcieńczone 0,25 szklanki wody, 3 x dz.
Odwar i napar z ziela jemioły ze względu na sposób sporządzania (wysoka temperatura), uważa się za przetwory o małej wartości leczniczej i o ograniczonym zakresie stosowania.
maść na odmrożenia
Świeże białe owoce jemioły rozgnieść, wymieszać ze smalcem. Kilka razy dziennie smarować odmrożone miejsca. Maść świetnie nadaje się do leczenia wszelkich zmian skórnych i odcisków.
Komentarze
Prześlij komentarz