Brodziec paczulka, paczulka wonna [Pogostemon cablin (Blanco) Benth.)] to roślina należąca do rodziny jasnotowatych.
 |
| Brodziec paczulka |
Sama nazwa gatunku wskazuje, że jest to roślina aromatyczna, jak wiele znanych roślin z tej rodziny: mięta, szałwia, bazylia, melisa, lawenda i in.
Paczulka wonna pochodzi z klimatu subtropikalnego, z rejonu Wysp Malajskich, Filipin i Indii, tam także jest uprawiana. W naturalnych warunkach jest to bylina lub półkrzew wyrastający do 80-120 cm wysokości.
Surowcem pozyskiwanym z paczulki wonnej są liście i ziele, z których produkuje się olejek paczulowy.
W rejonach naturalnego występowania paczulki, ziele ścina się co 4-6 miesięcy. W klimacie umiarkowanym ziele ścina się jednorazowo przed nadejściem chłodów, bowiem spadek temperatury do 1-2° C powoduje opadanie liści, a przy temperaturze 0° C rośliny giną.
Olejek paczulowy jest ciemnożółtawą lub brunatną (bursztynową), gęstą cieczą o słodkim, bogatym, ziołowo-ziemnym zapachu doskonale maskującym nieprzyjemne wonie i smaki. Wonią przypomina olejek sandałowy, zapach jest jednak bardziej mocny, ostry i przenikliwy, przez niektórych odbierany jako stęchły i żrący, mający charakter bardziej zwierzęcy niż roślinny. Przy tym jest niezwykle trwały i jego piżmowo-kamforową woń wyczuwa się w odzieży przez ok. 2 tygodnie, mimo prania i wietrzenia. Dlatego olejek paczulowy jest często stosowany w przemyśle perfumeryjnym jako utrwalacz woni. Dodany w niezwykle małych ilościach do kompozycji zapachowych utrzymuje i potęguje słabe aromaty, przydając równocześnie całości tajemniczą i orientalną nutę.
W skład olejku paczulowego wchodzą m.in. paczulen, paczulol - zwany kamforą paczulową, bulnesen, eugenol, borneol, azulen oraz aldehyd benzoesowy i cynamonowy. Olejek paczulowy ma strukturę podobną do azulenu występującego w rumianku, dlatego i działanie jego jest zbliżone.
Właściwości lecznicze olejku są bardzo cenne, działa bowiem:
- antyseptycznie
- przeciwzapalnie
- przeciwbakteryjnie
- przeciwwirusowo
- grzybobójczo (szczególnie wobec Epidermophyton sp.)
- przeciwtrądzikowo
- odświeżająco
- przyspiesza regenerację komórek i bliznowacenie
- zmniejsza przekrwienie
Dzięki tym cechom znajduje zastosowanie w leczeniu schorzeń skóry, m.in.
- niektórych egzem
- alergii
- liszajca zakaźnego
- pęknięć skóry i trądziku
- grzybicy stóp (wywołanej przez Trichophyton rubrum, T. mentagrophytes, T. interdigitale, T. violaceum, T. souclanense, Microsporum canis, M. gypseum, Epidermophyton floccosum i bakterie - działa dezodorująco i leczniczo jednocześnie)
Stosuje się go również do masaży leczniczych, odprężających i przeciwdepresyjnych.
Aby jednak olejek mógł zostać użyty w leczeniu, jego zapach musi być tolerowany przez pacjenta. Jest to tym ważniejsze, że dla wielu osób jest on zbyt silny i wręcz odrażający, a wtedy mimo walorów leczniczych lekarz nie będzie mógł go zastosować.
W medycynie chińskiej i japońskiej ziele paczulki wonnej stosowano od najdawniejszych czasów jako środek przeciwgorączkowy i antyseptyczny, a także jako lek przeciw ukąszeniom jadowitych owadów i węży. Liście jako środek owadobójczy, a bulwki korzeniowe jako produkt spożywczy.
Olejek paczulowy bywa niestety często fałszowany, więc należy wybierać godnych zaufania producentów.
Paczulka znana była także w naszym kraju, prababcie wkładały ją do kufrów z bielizną i szaf z wełnianą odzieżą w celu nadania im specyficznego zapachu i ochrony przed molami.
W Polsce uprawa paczulki nie miała większego znaczenia i podobnie jak wiele innych wonnych ziół była sprowadzana z odległych rejonów świata.
Obecnie sprowadza się raczej gotowe olejki aromatyczne, ale znajomość roślin, z których dany olejek jest pozyskiwany, może zachęci do ich uprawy w naszym kraju.
Komentarze
Prześlij komentarz