Goździkowiec korzenny – przyprawa i lek

Goździkowiec korzenny, zwany też czapetką pachnącą (Syzygium aromaticum (L.) Merr. et Perry) jest wiecznie zielonym drzewem z rodziny mirtowatych.

Goździkowiec rośnie w krajach strefy podzwrotnikowej, tj. Filipiny, Indonezja, Tanzania, Zanzibar, Seszelach oraz w Indiach Zachodnich i na Sri Lance. Drzewo osiąga wysokość do 15 m i owocuje dopiero po ok. 10 latach. Wytwarza pąki, które w stanie świeżym są koloru różowego, a po wysuszeniu mają barwę rdzawobrązową. Właśnie te pąki kwiatowe są używane jako przyprawa.

Nazwa goździk pochodzi od łacińskiego słowa clavus - gwóźdź.

Goździki jako przyprawa mają wszechstronne zastosowanie, można ich używać do przyprawiania potraw słodkich, ale także niektórych warzyw, dziczyzny, baraniny, ryb. Są także cenionym składnikiem mieszanek ziołowych stosowanych do konserwowania żywności.

Do celów leczniczych wykorzystuje się zarówno wysuszone pąki kwiatowe, jak i olejek eteryczny.

Głównymi związkami czynnymi goździkowca są seskwiterpeny, monoterpeny, węglowodory i związki fenolowe oraz octan eugenylu, eugenol i kariofilen, obecne szczególnie w olejku eterycznym.

Zgodnie z danymi opublikowanymi przez European Medicines Agency kwiat goździkowca wykazuje działanie przeciwbiegunkowe, pobudza trawienie i zapobiega zakażeniom przewodu pokarmowego. Goździki są bardzo skuteczne w leczeniu nadmiernej fermentacji jelitowej. 

Żucie goździków jest pomocne w halitozie.

Olejek goździkowy stosowany jest w terapii górnych dróg oddechowych, w leczeniu reumatyzmu i nerwobólu, przeziębień, nudności, przy wymiotach i zaburzeniach trawienia.

W stomatologii znalazł zastosowanie zarówno olejek goździkowy, jak i otrzymywany z niego eugenol, które wykazują działanie antyseptyczne i przeciwbólowe.

Olejek goździkowy oraz jego niektóre składniki wykazują aktywność przeciwbakteryjną, przeciwgrzybiczą, przeciwwirusową (wirus opryszczki) i przeciwpasożytniczą.

Olejek goździkowy, ale również same goździki pomagają zmniejszyć ból zęba oraz objawy związane z zakażeniem zęba, dlatego stosowane są także bezpośrednio do ubytku.

Podsumowanie aktywności biologicznej goździkowca korzennego, z uwzględnieniem głównych związków, przedstawiono poniżej.

 

 Bibliografia:

Batiha, G. E. S., Alkazmi, L. M., Wasef, L. G., Beshbishy, A. M., Nadwa, E. H., Rashwan, E. K. (2020). Syzygium aromaticum L.(Myrtaceae): Traditional uses, bioactive chemical constituents, pharmacological and toxicological activities. Biomolecules, 10(2), 202.

Cortés-Rojas, D. F., de Souza, C. R. F., Oliveira, W. P. (2014). Clove (Syzygium aromaticum): a precious spice. Asian Pacific journal of tropical biomedicine, 4(2), 90-96.