Napar z części nadziemnych ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex paraguariensis) ceniony jest ze względu na bogactwo związków aktywnych biologicznie.
Ogólnie o yerba mate
Roślina ta jest wiecznie zielona i rośnie w Ameryce Południowej. Jej hiszpańska nazwa to yerba mate.
Napar z yerba mate zawiera ok. 200 związków chemicznych. Jest on popularny w Ameryce i od stuleci uznawany za panaceum na zmęczenie, niepokoje, wspomagający przemianę materii oraz stymulujący układ nerwowy.
Yerba mate to tradycyjny napój Indian Guarani pity zgodnie z rytuałem przypominającym palenie fajki pokoju. Ważną rolę w tym obrzędzie pełni naczynko mate (matero albo guampa) wykonane ze specjalnego gatunku drzewa – Palo Santo (Święty Pień), do którego wsypuje się suszone, grubo siekane liście i łodygi ostrokrzewu. Następnie wkłada się bombillę - bambusową rurkę, podziurawioną po bokach, dzięki czemu podczas picia nie wciągane się fusy i wlewa niewielką ilość gorącej wody.
Napar można przyrządzać kilkakrotnie z tego samego surowca, lecz jak wykazały badania, każde kolejne parzenie yerba mate obniża właściwości antyoksydacyjne naparów.
Istnieje wiele szkół parzenia oraz kompozycji mieszanek gatunkowych yerba mate. Niemniej jednak wszystkie napary mają działanie pobudzające, które zawdzięczają wysokiej naturalnej zawartości kofeiny oraz innych alkaloidów purynowych - teobrominy i teofiliny. W zależności od gatunku mate zawartość kofeiny może się wahać od 0,5 do nawet 2%. Kofeina zawarta w yerba mate zwana jest mateiną.
Związki biologicznie aktywne yerba mate i ich działanie na organizm
W skład yerba mate wchodzi wiele składników biologicznie czynnych np. polifenole, saponiny, alkaloidy (kofeina, teobromina) i olejki eteryczne. Liście zawierają witaminy (A, C, E, B1, B2, B3, B5), magnez, wapń, siarka, mangan, żelazo, cynk, sód i potas.
Ekstrakt wodny yerba mate jest bardzo bogaty w kofeinę, co przekłada się na aktywność pobudzającą układ nerwowy i układ krążenia oraz przyspieszenie procesów metabolicznych.
Polifenole obecne w yerba mate wykazują właściwości przeciwutleniające, przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe. Ponadto wiążą metale ciężkie.
Z kolei flawonoidy wykazują właściwości kardiotoniczne, moczopędne, hipotensyjne, estrogenne i przeciwutleniające.
Picie naparu może także powodować zmniejszenie uczucia głodu, w związku z tym zapobiega otyłości i wspomaga procesy odchudzania.
Yerba mate działa działa także kardioprotekcyjnie, obniża poziom lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), może być również pomocna przy powikłaniach związanych z cukrzycą.
Saponiny wpływają na smak yerba mate, ponieważ są gorzkie i dobrze rozpuszczalne w wodzie. Mają one działanie moczopędne, wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwpasożytnicze i przeciwbakteryjne. Zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i obniżają poziom cholesterolu.
Obecny w yerba mate magnez i wapń obok potasu i sodu, należą do najważniejszych jonów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Biorą udział w procesach fizjologicznych układu krążenia, nerwowego, mięśniowego, a także kostno-szkieletowego.
W odróżnieniu od kawy, yerba mate nie powoduje problemów z zaśnięciem oraz nie wpływa na jakość snu, natomiast może regulować proces zasypiania, a także u niektórych ułatwia zasypianie.
Przyrządzanie yerba mate
Napar ma gorzki, cierpki smak oraz zielonkawy/zielonobrązowy kolor. Sporządza się go w specjalnych naczyniach – matero/guampa, które wykonane są najczęściej z drzewa Algarrobo lub Palo Santo lub wysuszonych i wydrążonych owoców tykwy. Do picia napoju służy specjalna rurka, tzw. bombilla. Najczęściej wykonana jest z drewna (bambusu) lub metalu (stal nierdzewna, srebro) i zakończona filtrem z sitka lub sprężynką.
Tradycyjną herbatę paragwajską zalewa się wodą o temperaturze około 70oC, a 0,75 obojętności naczynia powinien zajmować susz. Mate podawane jest zazwyczaj na gorąco, niemniej jednak można ją spożywać na wiele sposobów. Tak zwane terere to susz zalewany zimną wodą oraz podawany z cytryną i kostkami lodu.
Dokładny przepis na sporządzanie naparu zwykle podawany jest na opakowaniach yerba mate.
Komentarze
Prześlij komentarz